Іван Фёдараў замест Францыска Скарыны?

Флагшток паведамляе, што праваслаўны святар з Гомельшчыны распавядаў у школе, быццам першай кнігай на Русі стаў “Апостал”, выдадзены Іванам Фёдаравым у Маскве (1564 г.).

Зазначым, што інфармацыйныя кампаніі, прысвечаныя дзейнасці маскоўскага першадрукара, праводзяцца ў РПЦ кожны год у сярэдзіне сакавіка. Яны прымеркаваныя да Дня праваслаўнай кнігі — свята, заснаванага па ініцыятыве Патрыярха Кірыла ў 2009 годзе. Сучасная РПЦ — моцна бюракратызаваная сістэма, мясцовыя царкоўныя ўлады павінны падаваць справаздачы аб праведзеных мерапрыемствах у Патрыярхію. Гэта забяспечвае Дню праваслаўнай кнігі масавасць. У Беларускім Экзархаце свята ладзіцца паводле інструкцый, агульных для ўсёй РПЦ, без уліку нацыянальнай спецыфікі.

Між тым, для Беларусі Дзень праваслаўнай кнігі па версіі Патрыярха Кірыла — чыста “экспартнае свята”, разлічанае на людзей, што не ведаюць пра Францыска Скарыну, які прыкладна на паўстагодзе раней за Фёдарава надрукаваў кірыліцай Псалтыр, кнігі Старога Запавету, Малую падарожную кнігу, Апостал у Празе і Вільні (1517 — 1525). І пазней у Вялікім Княстве Літоўскім сетка друкарняў развівалася значна хутчэй, чым у Маскоўскім царстве.

Дарэчы, сам Іван Фёдараў, як мяркуюць гісторыкі, нарадзіўся ў ВКЛ. Вядома, што Фёдарава ў 1566 годзе маскоўскае духавенства і чыноўнікі наўпрост выгналі з дзяржавы, ён вярнуўся на тэрыторыю Рэчы Паспалітай і працягнуў друкарскую справу ў Заблудаве, Львове, Дзермані, Астрозе.

Называць фёдараўскі “Апостал” першай кнігай на Русі — гістарычная памылка, калі не свядомая маніпуляцыя. Нагадаем, што Біблія, выдадзеная Скарынам, мела тытул “руска”, а ў адной з грамат караля Фердынанда І 1552 года Скарына быў названы “доктарам Францішкам Русам Скарынам з Полацка”.

Экспарт расійскіх святаў вызывае недаўменне беларусаў, якія маюць больш раннюю і больш багатую гісторыю кнігадрукавання, у тым ліку кірыліцай.