Наста Дашкевіч: «Як можна чалавеку зноў адмовіць у ягонай Боскай сутнасці? Аказалася, што можна»
Пра нялюдскія ўмовы ў ізалятары Мінскага раёна для затрыманых па палітычных артыкулах піша ў сваім фэйсбуку Наста Дашкевіч: яе мужа Змітра Дашкевіча затрымалі ў пятніцу, 23 красавіка, ля Курапат. Учора прайшоў суд, вырак — 20 сутак арышту.
У нашай краіне прасцей быць алкаголікам і дэбашырам, чалавекам, які б’е сваю жонку ці заводзіць бойкі ў грамадскіх месцах, чым чалавекам з перакананнямі.
У ІЧУ на Скарыны з’явіліся падвоеныя правілы для людзей, якіх арыштоўваюць па адміністрацыйных артыкулах аб пікетах. Страшныя людзі: тое сэрцайка ў акне павесяць, а можа, і горш — чысты белы аркуш паперы альбо ў Курапатах (!) расказваюць пра Курапаты. Злачынцы, карацей. Іх мала проста затрымаць. Мала проста арыштаваць і ізаляваць ад працы і дзяцей. Іх трэба трымаць у турмах, дзе для такіх, як яны (!), ёсць свае парадкі.
Калі каротка: людзей у камеры больш, чым спальных месцаў. Матрацаў няма. Бялізны няма. Ацяплення няма. Вокны свішчуць. Цёплых рэчаў няма, бо перадачы затрыманым не ўзялі. Зміцер за выходныя памяняў 3 камеры. У першай спалі на падлозе з іншымі затрыманымі — спінамі адзін да аднаго, каб хоць неяк было цяплей. Чалавек, які выйшаў з гэтай камеры ў панядзелак, сказаў мне, што сінімі прачыналіся ўночы ад холаду. Надвор’е бачылі? А цяпер усё тое ж ды яшчэ без ацяплення і цёплых рэчаў.
У суботу 4-х «палітычных» хлапцоў перавялі ў 2-мясцовую камеру, дзе сіфоніла з незачыненага акна. Нагадаю, што ні коўдраў, ні матрацаў такім людзям цяпер не дазволена. Цёплых рэчаў усё яшчэ няма. У ноч на нядзелю ад холаду чатыры разы падымаліся самі, каб, прысядаючы і адціскаючыся, можна было хоць троху разагрэць цела. А яшчэ двойчы прачыналіся ад па-за чарговых праверак у 23 гадзіны і ў 2 альбо 3 ночы. Трэба было пашыхтавацца і, мяркую, прадставіцца. І праўда, можа, дзенуцца куды гэтыя вязні праз прыадчыненыя вокны.
І самае ж што: ведаеце, як яны адрэагавалі, калі Зміцер распавёў пра гэтыя начныя праверкі ў судзе? Яны смяюцца. Смяюцца і здзекліва дадаюць, што праверак мала, а трэба было б дадаць яшчэ ў 4! Чалавек скардзіцца на кепскі фізічны стан з-за недасыпаў, выглядае стомленым, а з яго рагочуць, што мала, мала адыграліся яшчэ!
Раней апраўдваліся з-за загадаў зверху, а зараз, глядзіш, і спадабалася. Увечары нядзелі хлопцаў перавялі ў чатырохмясцовую камеру, таксама без матрацаў і коўдраў. Я думаю, не варта казаць, як баляць косткі ад сну на дошках на падлозе. Яшчэ відаць і дзякаваць трэба, што дошкі, а не бетон. Уноч на панядзелак да іх чацвярых дадалі яшчэ 4 чалавекі. Камера, нагадаю, усё тая ж, на 4 месцы. Але калі спальных месцаў няма, дык чаму б не запхнуць туды ўсіх васьмярых?
Бо ў іншых камерах жа нармальныя ўмовы, туды няможна. Там сядзяць нармальныя хуліганы, дэбашыры, людзі, што былі п’янымі ў грамадскіх месцах. У іх ёсць коўдра і матрацы, бялізна і падушкі. Да іх няможна. Яшчэ ў студзені такой дзічы на Скарыны не было.
І мне хацелася верыць, што можна застацца чалавекам у гэтай сістэме. Цяжка, але можна. Гэта вера да канца не забіта. Думаю, не забіта і ў Змітра. Бо сукамернікі расказвалі, як ён спрабуе дабрацца да іх сумлення. Бясспынна гаворыць, што яны ўдзельнічаюць катаванні людзей. Стварылі гета для палітычных. Ці пачуе іх нехта там? Я не ведаю.
Апавяданні пра здзекі ў Жодзіне, на «Акрэсціна», цяпер і ў ізалятары на Скарыны становяцца часткай нашага штодзённага жыцця. Ненармальнае і нечалавечае нам хочуць выдаць за новую рэчаіснасць, узаконіць незаконнае. Пішуцца новыя правілы і інструкцыі і вешаюць ім у камеры, каб бачылі, што ім дазволена, а што не. І быць чалавекам выходзіць ужо не дазволена? Мець да сябе чалавечае стаўленне ўжо не ў новых інструкцыях? Не па правілах?
У часы нашых бабуль і дзядуль таксама пісаліся свае інструкцыі: якога колеру мусяць быць валасы і скура, якога паходжання мусіць быць чалавек. Здавалася, як можна ўсё гэта паўтарыць? Як можна чалавеку зноў адмовіць у ягонай Боскай сутнасці? Аказалася, што можна. І досыць хутка мы забываемся на ўрокі гісторыі. Усё, што адбываецца цяпер у Беларусі, гэта не палітычны крызіс. Гэта гуманітарная катастрофа.
