Як Касьцёл ставіцца да ўзброенага супраціву

„Гора пастырам, якія губяць і рассейваюць авечак пашы Маёй! — кажа Госпад” (Ер 23,1)

Слова прарока Ераміі, хоць і гучала шэсць стагоддзяў перад нараджэннем Хрыста, не губляее актуальнасці і сёння.

У сучасным свеце функцыю пастыраў выконвае Касцёл Хрыстовы. У сілу таго, што Касцёл гэта ўстанова, якая складаецца з людзей, то і заданне сваё можа выконваць лепш албо горш.

Ва ўсялякім выпадку, Касцёл заўсёды думае, як развіваць сваё служэнне. У афіцыяльным навучанні ёсць агучана і такая думка: ”Пастырская дзейнасць развіваецца ў двух кірунках: абвяшчэнне хрысціянскіх падстаў правоў чалавека і асуджэнне парушэння гэтых правоў» (КСВК 159).

Гэта і ёсць адказ на пытанне, як бараніць аўчарню ад драпежных ваўкоў, каб авечкі не баяліся, не палохаліся і не губляліся, аб чым кажа прарок Ерамія (пар. Ер 23, 1-6)

Сёння ў Беларусі адным з драпежных ваўкоў, што пагражае аўчарні Хрыстовай, ёсць, між іншым, палітычная ўлада. Безумоўна, палітычная ўлада, як інструмент ёсць заўсёды дабром, але, пры не выкананні сваіх фундаментальных заданняў, пераўтвараецца ў драпежнага ваўка, ад якога пастырам прадвызначана бараніць аўчарню.

Каб не пераўтварыцца ў гэтага ваўка, палітычная ўлада не толькі не можа сказаць, што ёй не да законаў, але і сама павінна кіравацца маральным законам (КСВК 396), прызнаваць асноўныя маральныя і чалавечыя каштоўнасці (КСВК 397), ды „ствараць справядлівыя, г.зн. адпаведныя чалавечай годнасці і патрабаванням здароваму розуму законы” (КСВК 398). Пры не выкананні гэтых заданняў, у вобразе „палітычнай улады», хрысціянін і бачыць небяспечнага для сябе драпежніка.

І тут, безумоўна, няма ўжо мовы пра тое, каб біблейскія словы „усякая ўлада ад Бога паходзіць», праецыраваць на канкрэтных чыноўнікаў, бо перад хрысціянінам паўстае запатрабаванне шукаць адказ на пытанне: як супрацьставіцца такой уладзе?

Так вось КСВК (493-401) прадугледжвае некалькі варыянтаў. Ад пасіўнага супраціўлення да ўзброенага. І дакладна агучвае права хрысціяніна на пратэст сумлення і супраціўленне.

… Касцёл больш паспяховым бачыць „пасіўнае супраціўленне»-па духу яно адпавядала б актульнаму беларускаму мірнаму пратэсту. А пры выкананні шэрагу ўмоваў, Касцёл не цураецца агучваць і права вернікаў на ўзброенае супраціўленне.
…
Так вось, хоць узброенае супраціўленне ніколі не можа быць ідэальным вырашэннем грамадска-палітычнага крызісу, аднак, як варыянт, павінна быць разгледжана ўсё ж ў Беларусі.

Ад маіх суразмоўцаў, знаёмых і сяброў, у каго я толькі не пытаўся, пакуль не чуў адказу, што хтосьці верыць у пераможны вынік у барацьбе дабра паміж злом пры дапамозе мірных пратэстаў. Многія спадзяюцца на цуд перамогі. Іх меркаваннем перамогу дасць Бог.

Большасць згаджаецца, што перамозе дабра быць, але ніхто не ведае, калі яна будзе і якім чынам адбудзецца.

У такой сітуацыі я хачу дакладна прыгадаць навучанне Касцёла пра супраціў узброены.

Падкрэслю, гэта не нейкае эксклюзіўнае вучэнне,

ККК п. 2243 і КСВК п.401 паўтарае:
„Узброеннае супраціўленне прыгнёту з боку палітычнай улады апраўдана толькі пры наяўнасці ўсіх наступных умоў:
1) у выпадку яўнага, сур’ёзнага і працяглага парушэння асноўных правоў;
2) калі вычарпаны ўсе іншыя магчымасці;
3) калі такое супраціўленне не выкліча яшчэ большых непарадкаў;
4)калі ёсць абгрунтаваная надзея на поспех;
5) калі нельга прадбачыць лепшых рацыянальных вырашэнняў».
…
Ці надышоў час беларусам задумацца пра такі варыянт барацьбы з беззаконнем і насіллем — пакуль гэта пытанне адкрытае.

Вядома адно — дзяржаўны тэрор трэба спыніць. А пастырам з клопатам пра аўчарню і без страху перад ваўкамі, належыць ясна агучваць усё магчымыя варыянты выхаду з грамадска-палітычнага крызісу.